سایت آموزش و نکات حسابداری و کامپیوتر

مشاوره و پاسخگويي به مشکلات کامپيوتر و حسابداري، تماس از تلفن ثابت با شماره 9092305943 (تهران) و 02170705086

مشاوره حقوقي  9099071865  

http://www.hamgampc.ir

https://t.me/hamgamrayan

https://t.me/hamgamrayane

انواع روش هاي محاسبه بهاي تمام شده در سيستم ادواري با مثال

در سيستم ثبت دائمي، سوابق و مدارک موجوديها به طور منظم و دائمي نگهداري و کليه اقلام خريد و فروش کالا به ترتيب تاريخ در کارت موجودي کالا ثبت مي‌گردد.
 
 در سيستم ثبت ادواري، مقادير موجودي کالا در يک تاريخ معين (معمولاً پايان سال) شمارش شده و سپس با استفاده از  يک روش قيمت گذاري کالا (FIFO، LIFO، ميانگين موزون يا روش شناسايي ويژه) نسبت به تعيين ارزش موجودي کالاي پايان دوره اقدام مي‌شود.
 
سيستم هاي اندازه گيري موجودي کالا:
1 - روش اولين صادره از اولين وارده (فايفو) FIRST IN FIRST OUT
2 - روش اولين صادره از آخرين وارده (لايفو) LAST IN FIRST OUT
3 - روش ميانگين موزون
4 - روش شناسايي ويژه
 
الف)روش اولين صادره از اولين وارده : FIRST IN FIRST OUT
در اين روش که روش فايفو معروف است ، فرض براين است که کالاي خريداري شده به ترتيب ورود به انبار, از انبار خارج مي گردد يعني کالاهايي که ابتدا خريداري ميشوند ابتدا مصرف يا به فروش ميرسند پس کالايي که در پايان دوره در انبار باقيمانده, مربوط به خريدهاي آخر است و قيمت خريد آنها را به عنوان ارزش موجودي کالاي پايان دوره در نظر مي گيريم .
 
براي روشن شدن موضوع با هم مثال زير را بررسي مي کنيم :
 
مثال)فرض کنيد در يک شرکت بازرگاني موجودي پايان دوره يک قلم از کالاهاي شرکت در پايان سال مالي 83 تعداد 500 عدد باشد و اطلاعات زير در مورد آن کالا در دست است :
 
تعداد نرخ (ريال)
------------ -----------
موجودي کالاي اول دوره 200 300
خريد اول 250 320
خريد دوم 300 330
خريد سوم 250 350
 
قيمت موجودي کالاي پايان دوره با استفاده از روش فايفو به صورت زير محاسبه مي شود :
 
با توجه به اينکه کالاي باقيمانده در پايان دوره جزو آخرين خريد هاست پس تعداد 500 عدد کالاي باقيمانده را به ترتيب از آخرين خريد ها قيمت گذاري مي کنيم . و به صورت زير محاسبه مينماييم :
 
بهاي خريد سوم 87500=350*250
تعداد باقيمانده موجودي پايان دوره 250=250-500
بهاي باقيمانده از خريد دوم 82500=330*250
بهاي تمام شده موجودي پايان دوره 170.000=82.500+87.500
 
به عبارت ديگر از خريدهاي انجام شده در طي سال و موجودي کالاي ابتداي سال تنها 250 عدد کالا از خريد سوم و 250 عدد از خريد دوم باقيمانده و بقيه کالاهاي خريداري شده و موجودي کالاي ابتداي دوره فروخته شده و يا از انبار خارج شده است .
 
ب)روش اولين صادره از آخرين وارده : LAST IN FIRST OUT
دراين روش که به روش لايفو معروف است فرض بر اين است که آخرين کالاي خريداري شده زودتر از انبار خارج مي شود و آنچه در پايان دوره باقي مي ماند از بين کالاهاي اول دوره است . اگر مثال قبل را دوباره تکرار کنيم قيمت 500 عدد موجودي کالاي شرکت بازرگاني در پايان دوره با توجه به اطلاعات قبل به صورت زير محاسبه مي شود :
 
تعداد نرخ
--------- -----------
موجودي کالاي اول سال 200 300
خريد اول 250 320
خريد دوم 300 330
خريد سوم 250 350
قيمت تعداد 200 عدد از کل کالاي باقيمانده 60.000 = 200*300
قيمت تعداد 250 عدد از کل کالاي باقيمانده 80.000 = 250*320
قيمت تعداد 50 عدد از کل کالاي باقيمانده 16.500 = 50*330
----------
قيمت 500 عدد کالاي باقيمانده در پايان دوره 156.500
به عبارت ديگر از کل موجودي کالاي ابتداي سال و خريد هاي انجام شده در طي سال تعداد 200 عدد از موجودي کالاي اول سال و 250 از خريد اول و 50 عدد از خريد دوم باقيمانده و بقيه فروخته شده است و با ضرب اين تعداد کالاي باقيمانده در نرخهاي خريد مربوط به هرکدام قيمت کالاي باقيمانده در آخر سال بدست مي آيد .
 
براي اينکه با مطلب بيشتر آشنا شويد ميتوانيد تمرين زير را انجام دهيد:
 
تمرين) موجودي يک قلم از کالاي شرکت تجاري سينا در پايان سال 80 تعداد 300 عدد ميباشد. اطلاعات مربوط به موجودي اول و خريدهاي طي دوره کالاي مزبور به شرح زير ميباشد :
 
تعداد نرخ
------- ---------
موجودي کالاي اول دوره 100 500
خريد اول 200 520
خريد دوم 300 540
خريد سوم 200 550
خريد چهارم 120 560
مطلوبست قيمت گذاري موجودي کالاي پايان دوره با استفاده از روشهاي زير الف)فايفو ب)لايفو
 
تا کنون با دو روش تعيين قيمت موجودي کالاي پايان دوره آشنا شديم و در روش سوم ميخواهيم در مورد شناسايي ويژه صحبت کنيم.
 
ج) روش شناسايي ويژه:
اين روش براي تعيين قيمت تمام شده آخر دوره کالاهايي به کار مي رود که بهاي تمام شده هر واحد آن را بتوان به تنهايي بدست آورد. مثلآ اگر يک نمايشگاه اتومبيل را در نظر بگيريد ، در پايان سال مي توانيم به آساني مشخص کنيم اتومبيل هاي باقيمانده به چه قيمتي خريداري شده اند .
 
نکته مهم اين است که از اين روش عمدتآ در موسساتي که تعداد کالاهاي آنها محدود و کاملآ متمايز از يکديگرند استفاده مي شود . براي درک بهتر اين موضوع مثال زير را با هم بررسي مي کنيم :
 
مثال ) در موسسه تجاري اميدان موجودي کالاهاي پايان دوره به شرح زير است :
 
تعداد کالاي پايان دوره (واحد) قيمت هر واحد(ريال)
------------------------------ ---------------------
خريد25/1/83 50 2.000
خريد20/4/83 40 2.200
خريد15/8/83 62 2.500
مطلوبست : محاسبه قيمت تمام شده کالاي پايان دوره
100.000 = 2.000 * 50
88.000 = 2.200 * 40
155.000 = 2.500 * 62
--------------
343.000 ريال قيمت تمام شده موجودي کالاي پايان دوره
 
به عبارت ديگر تعداد کالاي باقيمانده از هر نوع را در قيمت واحد آن ضرب مي کنيم تا قيمت کل آن نوع کالا بدست آيد و در آخر مجموع قيمت تمام کالاهاي باقيمانده د ر پايان دوره را محاسبه مي کنيم .
 
تا کنون با سه روش تعيين قيمت موجودي کالاي پايان دوره آشنا شديم و در روش چهارم مي خواهيم در مورد روش ميانگين موزون صحبت کنيم:
 
د) روش ميانگين موزون:
در روشهاي پيشين چنين فرض شده بود که کالاهاي خريداري شده به صورت مجزا از هم قابل شناسايي و خروج از انبار بوده اند ، به گزارش عصر بانک دات آي آر، حال اگر فرض کنيم در هر بار خروج مخلوطي از خريدهاي اول و آخر دوره از انبار خارج مي شود ِ آنچه در انبار باقيمانده است مخلوطي از تمام خريدهاي انجام شده (تمام کالاهاي ورودي به انبار) مي باشد ِ به اين روش ميانگين موزون مي گويند .
 
براي درک بهتر موضوع مثال زير را باهم بررسي مي کنيم .
 
مثال)فرض کنيد اطلاعات موجودي کالاي شرکت تجاري مجيدي و شرکاء به شرح زير در دست است :
 
تعداد کالا(واحد) قيمت هر واحد (ريال)
------------------ -----------------------
موجودي کالاي اول سال 200 300
خريد اول 250 320
خريد دوم 300 330
خريد سوم 250 350
----------
جمع 1000
مطلوبست محاسبه قيمت 500 عدد کالاي باقيمانده در پايان دوره
 
کل کالاهاي انبار 326500=(350*250)+(330*300)+(320*250)+(300*200)
 
نرخ ميانگين 326/5=326500:1000
قيمت 500 عدد کالاي باقيمانده درآخر دوره 163250 = 326/5*500
 
به عبارت ديگر ابتدا کل مبلغ کالاي انبار را جمع مي کنيم وبر کل تعداد کالاي انبار تقسيم مي کنيم تا نرخ ميانگين بدست آيد سپس آن را در تعداد کالاي باقيمانده در پايان دوره ضرب مي کنيم و قيمت تمام شده کالاهاي موجود در پايان سال را محاسبه مي کنيم .